'Veldzicht heeft van mij een beter mens gemaakt'

Weblogbericht | 01-09-2021 | CTP Veldzicht

Achmed is niet zijn echte naam. Omwille van zijn privacy is gekozen voor een andere naam.

De Achmed van tegenwoordig is een totaal ander persoon dan vroeger. “Op vierjarige leeftijd ben ik verhuisd van Marokko naar Nederland. In het begin ging het goed met me, maar daarna steeds minder. School was niet zo’n succes, ik heb een aantal baantjes gehad, maar eindigde bij de sociale dienst. Ik kreeg verkeerde vrienden, belandde in de drugshandel en ging uiteindelijk zelf ook gebruiken. Verschillende malen zat ik in de gevangenis of in een kliniek om af te kicken.”

Drugshandel

Zonder succes. De alcohol, cannabis en cocaïne bleven een belangrijke rol in zijn leven spelen. Totdat hij zelf iemand het leven ontnam en door de rechter werd veroordeeld tot een gevangenisstraf en tbs-behandeling. “Toen besefte ik dat ik niet verder wilde met mijn leven van vallen en opstaan. Ik wil een gewoon leven. Met een huis, een baan, een auto en een
vrouw.” Natuurlijk schaamt Achmed zich voor zijn verleden, maar hij wil nu vooral vooruitkijken. Een normaal leven leiden. De medicatie (antipsychotica) die hij al jaren slikt en moet blijven gebruiken, helpt hem daarbij.

Therapieën

Op de vraag wat hij geleerd en gedaan heeft tijdens zijn verblijf in de kliniek hoeft hij niet lang na te denken. “Ik heb heel veel gesprekken gevoerd, waarbij ik werd geprikkeld, uitgedaagd en waar me een spiegel is voorgehouden. Ook heb ik verschillende therapieën gevolgd. Tijdens de delictanalyse ben ik gedwongen om mijn hele leven te ontleden. Wat is er gebeurd? Waar is het misgegaan? Had dat voorkomen kunnen worden?”

“Tijdens de drugsmodule leer je om nee te zeggen tegen drugs en krijg je inzicht in de gevolgen van een psychose. Ik heb regelmatig een rollenspel gedaan waarbij mijn therapeut de rol van dealer speelde en ik die van (ex-)gebruiker. Mijn therapeut heeft weleens gezegd: stel dat je straks terug bent in Marokko en met mij op een terras zit in Casablanca zit. Ik neem dan een lekker biertje. Wat doe jij dan? Dan neem ik een lekkere koude cola of een Marokkaanse muntthee. Zeker weten.”

“Arbeidstherapie is een belangrijk onderdeel van het dagelijks leven in Veldzicht. Door werkzaamheden te verrichten doe je arbeidsritme op, leer je op tijd op te staan, opdrachten op te volgen en om samen te werken. Bij de risicotaxatie wordt gekeken of je een gevaar bent voor jezelf of je medemens. Dit wordt beoordeeld op basis van je gedrag in de kliniek, maar ook door gesprekken te voeren met de hoofdbehandelaar. Bij mij is het oordeel dat het risico erg laag is. Zo laag dat ik vanaf september vorig jaar in aanmerking kwam om met verlof te mogen.”

Begeleid verlof

Dat verlof had als doel om Achmed voor te bereiden op een terugkeer in de vrije samenleving. Niet die in Nederland, maar in Marokko. Ter voorbereiding mag de tbs’er stapsgewijs wennen aan zijn vrijheid en leert hij om zelfstandig te kunnen opereren. “Omdat ik een ongewenst vreemdeling ben was er bij mij altijd sprake van begeleid verlof”, legt Achmed uit. “Ik heb bijvoorbeeld wandelingen gemaakt en ben naar de supermarkt geweest om boodschappen te doen voor de dagelijkse maaltijd. Die boodschappen moet ik dan zelf opzoeken, in de kar leggen en afrekenen. Zo’n verlof vond ik altijd erg fijn, al was het eerst ook best spannend. Het was mooi om mensen tegen te komen die je vriendelijk groeten."

Na zijn tbs-behandeling in Veldzicht, wordt Achmed via beveiligd vervoer naar Schiphol gebracht en op het vliegtuig naar Marokko gezet. Begeleid door de marechaussee en een maatschappelijk werker van Veldzicht. “In Marokko word ik eerst geplaatst in een psychiatrisch ziekenhuis. Daar moet ik maximaal drie maanden verblijven en daarna ga ik via het bemiddelingsbureau INO begeleid wonen. Vervolgens is het de bedoeling dat ik weer op eigen benen ga staan.”

Viskraam

Uitzicht op werk heeft Achmed ook al. “Ik ga aan de slag bij een callcenter dat zich richt op Nederlandse Marokkanen. Via dit callcenter worden telefoonabonnementen afgesloten, maar je kunt ook bellen om hulp te krijgen bij het boeken van een hotel of het reserveren van een taxi. Op die manier blijf ik toch nog een beetje verbonden met Nederland.”

Achmed heeft nooit een Nederlands paspoort gehad, maar voelt zich wel Nederlander. Wat hij straks gaat missen als hij in Marokko zit? “De viskraam waar ik tijdens mijn verlof kibbeling of een haring at. Maar ik ga mijn groep in Veldzicht en de medewerkers ook missen hoor.” Achmed moet lachen wanneer hij de vraag krijgt of hij niet een te rooskleurig beeld geeft van Veldzicht. “Ze zijn er ook heel streng hoor. Er zijn veel controles. Maar voor mij was dit wel de beste plek. Veldzicht heeft een beter mens van mij gemaakt.”

‘Ik was niet altijd makkelijk voor hem’

Sociotherapeutisch medewerker Kirsten is gedurende het 3,5 jaar lange verblijf van Achmed  in Veldzicht zijn persoonlijk begeleider geweest. “Al vanaf het moment dat hij bij ons kwam, was hij heel meewerkend. Hij was volgzaam en hield zich keurig aan de regels. Toch blijf je natuurlijk altijd scherp. Hoe gedraagt hij zich als hij weet dat er niet op hem gelet wordt? Met wie gaat hij om in de kliniek?”

De sociotherapeutisch medewerker heeft de afgelopen jaren veel contact gehad met haar patiënt. “Wekelijks hadden we gesprekken over zijn behandeldoelen. Alle regelzaken moest hij met mij en mijn collega’s bespreken. Ik was het doorgeefluik richting zijn behandelteam en ik rapporteerde hoe Achmed zich gedroeg op de afdeling. Ik was niet altijd makkelijk voor hem, heb hem regelmatig uitgedaagd of een spiegel voorgehouden. Je wilt immers ook weten hoe iemand reageert in ongemakkelijke situaties.”

Kirsten is ook een paar keer op verlof geweest met Achmed. “Verlof voor een ongewenst  vreemdeling is heel uitzonderlijk. Daar wordt erg kritisch naar gekeken en moet ook het ministerie van Justitie en Veiligheid toestemming voor geven. Voor iemand die jaren in een  gesloten setting heeft gezeten is verlof heel nuttig. In de kliniek zit je met allemaal gelijkgestemden. Patiënten zijn het niet gewend om zich in de normale maatschappij te bewegen. Hoe reageren ze op gewone burgers? Hoe gedragen ze zich buiten? Dat is zo belangrijk om te oefenen. Je wilt iemand na jarenlange opsluiting immers niet zomaar weer de straat opsturen, al keert hij niet terug naar Nederland. We hebben ook een verantwoordelijkheid voor het land waar we hem naartoe sturen. In dit geval Marokko.”

Kirsten: “Ik hoop dat we Achmed voldoende handvatten hebben meegegeven om uiteindelijk weer op eigen benen te kunnen staan. Het is nu aan hem om er wat van te maken.”

Dit artikel verscheen ook in het Ommen Hardenberg Magazine dat via enkele verhalen een inkijkje geeft in het reilen en zeilen binnen en buiten de hekken van Veldzicht.