Sport kan ook binnen CTP Veldzicht het verschil maken

Weblogbericht | 01-06-2024 | CTP Veldzicht

Sportinstructeur Robert Herder, was bijna 25 jaar lang werkzaam in de gevangenissen van Leeuwarden, Hoogeveen en Veenhuizen, toen hij in 2013 aan de slag ging in Veldzicht. Bjorn Pot volgt de hbo-studie sportkunde, loopt stage in Veldzicht en hoopt dit schooljaar af te studeren op de rol die sport kan spelen in het basisbehandelprogramma van de kliniek in Balkbrug. “Sport kan het verschil maken. Ook binnen Veldzicht”, zo weten Robert en Bjorn uit ervaring.

Sport als interventie

‘Vaardig en Veilig Verder’, zo heet het basisbehandelprogramma voor patiënten in Veldzicht. Vanuit allerlei disciplines wordt hieraan een steentje bijgedragen. Onder andere door de sociotherapie, de arbeidstherapie en de medische dienst. En tegenwoordig dus ook door de afdeling sport. Dankzij student Bjorn Pot is de rol die sport kan spelen voor de patiënten naar een hoger plan getild.

“Het sporten wordt nadrukkelijk ingezet als interventie in de behandeling van een patiënt”, legt Bjorn uit. “Tijdens het sporten in teamverband of individueel wordt een patiënt nadrukkelijk geobserveerd door de sportinstructeurs. Hierbij wordt gelet op allerlei zaken. Hoe gaat iemand om met succes of tegenslag, met emoties, met instructies, met spelregels, met medepatiënten, met stress, met fysiek contact, met vermoeidheid, met kritiek of complimenten. Wordt de ruimte netjes achtergelaten?”

Bjorn: “Zonder dat een patiënt dit zelf in de gaten heeft, wordt hij tijdens het sporten intensief gevolgd en dit wordt door ons ook gerapporteerd. Hieruit valt heel veel informatie te halen. Door dit te delen met alle andere disciplines ontstaat zo een heel compleet beeld van een patiënt. Hoe zit iemand erbij, hoe voelt hij zich, hoe reageert hij, wat zijn ontwikkelpunten en waar haalt hij plezier uit? Heel waardevolle informatie voor het behandelplan en de ontwikkeling van een patiënt.”

Positieve ervaring

Het sportaanbod in Veldzicht is divers. Patiënten hebben recht op minimaal tweemaal een uur sport in de week. Gezien de complexiteit van de problematiek van de patiënten wordt er vaak gewerkt met kleine groepjes. Er is ook regelmatig sprake van individuele sportlessen. “De rol die sport kan spelen is groot”, weet Robert. “Het zorgt voor positieve ervaringen. Als iemand zich goed voelt, durft hij nieuwe dingen te doen. De kracht van sport is dat je sneller contact legt met andere personen.”

“Omdat we te maken hebben met heel veel verschillende patiënten en twee beveiligingsniveaus hebben we twee fitnessruimten, een sportzaal en enkele buitensportcourts”, vertelt Robert.

Lekker in je vel

“Patiënten kunnen deelnemen aan teamsporten als voetbal, basketbal, volleybal, badminton, soft tennis, maar ook individuele sporten als kracht-, uithoudings- of lenigheidsoefeningen of hardlopen. We proberen zoveel mogelijk patiënten te laten sporten. Bij de één kost dit geen moeite, de ander heeft weinig met sport, maar ook die proberen we te activeren. Als de patiënten niet naar ons toekomen, gaan we naar hen toe op hun afdeling. Bewegen is voor elk mens goed en gezond. Als je lekker in je vel zit, komt dit je welzijn ten goede. Al is dat bij onze patiënten niet altijd even makkelijk. Velen hebben een laag zelfbeeld en dat maakt het lastig ze te activeren om in beweging te komen. Het geeft dan wel veel voldoening als ons dit uiteindelijk lukt.”

Bjorn onderstreept dit met een mooi voorbeeld: “We hebben gewerkt met een patiënt die 115 kilo zwaar was. Doordat hij fanatiek is gaan sporten, weegt hij nu 90 kilo. Hij is nog steeds erg gedisciplineerd en fanatiek, slaat geen sportmoment over en houdt een voedingsbalans bij. Hij is weer gelukkig met zijn eigen lichaam en doordat hij beter in zijn vel zit, vertoont hij richting ons als personeel, maar ook naar andere patiënten beter gedrag dan eerder het geval was. Hij is veel beleefder geworden en minder strijdbaar. Je ziet hem trots zijn. Ook dat kan sport teweegbrengen.”

45 kilo afvallen

Robert herinnert zich nog een patiënt die kampte met een dubbele hernia. “Hij was te zwaar om geopereerd te kunnen worden en moest liefst 45 kilo afvallen. Door zijn overgewicht was hij te zwaar om hard te lopen. Eigenlijk zat hij zichzelf in de weg. We hebben hem zover gekregen dat hij is gaan wandelen en krachttraining heeft gedaan. Uiteindelijk is hij hier stralend vertrokken, klaar om geopereerd te worden. Ik verwacht dat hij na zijn operatie nog wel even contact opneemt. Het is fijn om zo’n wezenlijke bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van een patiënt.”

Bjorn is als 20-jarige bijna afgestuurde student nog een broekie in het forensisch werkveld. Toch trekt deze wereld hem. “Ik heb tijdens mijn studie ook een stage gedaan bij een verslavingskliniek op Aruba. Op de één of andere manier past de doelgroep van ‘lastige’ personen mij wel. Ik wil graag iets voor mensen en de maatschappij kunnen betekenen. Het verschil maken. Dat kan zeker binnen Veldzicht. Zelf was ik best een druk en vervelend kind. Sport heeft mij geholpen om te worden wie ik nu ben. Dat gun ik andere mensen ook. Sporten kan helpen om deuren te openen die anders gesloten blijven.”

Weerbaarheid zorgt voor veiligheid

De sportinstructeurs van Veldzicht leveren een belangrijke bijdrage aan de mentale en fysieke weerbaarheid van medewerkers. Om deze belangrijke taak zo goed mogelijk te kunnen uitvoeren is het aantal sportinstructeurs in de kliniek onlangs gestegen van vier naar zes.

“Binnen Veldzicht draait het om zorg en veiligheid”, legt sportinstructeur Robert Herder uit. “Onze patiënten hebben zorg nodig. Doordat ze soms ernstig ontregeld of onvoorspelbaar zijn, zijn er ook veiligheidsrisico’s. Vandaar dat er veel aandacht is voor fit en fysiek én mentaal weerbaar personeel.”

“Als sportinstructeurs laten we onze collega’s ook kennis maken met de fysieke vaardigheidstoets. Iedereen die met patiënten werkt mag deze test afleggen om te kijken of ze fit genoeg zijn om in geval van nood handelend op te kunnen treden. Voor ons beveiligingspersoneel geldt een verplichting om de fysieke vaardigheidstoets te doen en te halen. We geven ook weerbaarheidslessen aan alle collega’s. Zodat ze weten hoe te handelen in spannende, onverwachte of onveilige situaties. Situaties die zich hebben afgespeeld met patiënten spelen we na of we simuleren gebeurtenissen die kunnen plaatsvinden.”

“Doel van mentale weerbaarheid is onder andere om fysiek handelen te voorkomen. In trainingen wordt bijvoorbeeld aandacht besteed aan een alerte (lichaams)houding, positiebepaling in ruimtes, opbouwen van zelfvertrouwen, gespreksvaardigheden en omgang met agressie. Mocht het toch tot een fysieke confrontatie komen, dan is het van belang hier zo goed mogelijk op te zijn voorbereid. Aan de hand van eenvoudige maar praktische technieken leren we onze collega’s om zichzelf of iemand anders te verdedigen.”

Dit artikel verscheen ook in het Ommen Hardenberg Magazine dat via enkele verhalen een inkijkje geeft in het reilen en zeilen binnen en buiten de hekken van Veldzicht.