‘Elke patiënt is anders’

Weblogbericht | 01-06-2020 | CTP Veldzicht

Binnen Veldzicht is bijna niets standaard. Het is niet zo dat we een standaardbehandeling kunnen toepassen. Elke patiënt is anders. Vanwege zijn culturele achtergrond en door zijn vaak complexe psychische problemen. Dat vraagt dus maatwerk. Daar houd ik van. Hoe ingewikkelder hoe beter.”

Klinisch en ambulant

Wat dat betreft kan de manager behandelzaken haar ei prima kwijt in Balkbrug. Veldzicht biedt immers plek aan 180 klinische patiënten en zo’n zestig ambulante patiënten uit zo’n vijftig verschillende landen. Volwassen mannen en vrouwen. Onderverdeeld in verschillende doelgroepen, afhankelijk van de (forensische) zorgtitel of verblijfsstatus.

“Toen we nog alleen tbs’er hadden (dat was tot 2015 – red.), was de behandeling gericht op het verminderen van  het delictgevaar. Een tbs’er had iets gedaan – vaak iets ernstigs – dat niet mag en werd behandeld om te voorkomen dat dit weer zou kunnen gebeuren. Nog steeds behandelen we forensisch patiënten, maar een groot deel van onze nieuwe doelgroep bestaat uit asielzoekers, ongedocumenteerde vreemdelingen zonder recht op verblijf of rijksopvang en bestuursrechtelijke vreemdelingen. Deze patiëntendoelgroep behandelen we
om hun klachten af te laten nemen of om hiermee om te kunnen gaan. Dit gaat vaak om stemmingsproblemen zoals depressies en traumagerelateerde klachten. Trauma’s die ontstaan zijn door wat iemand in zijn land van herkomst heeft meegemaakt, op zijn vlucht naar Nederland of een trauma dat is ontstaan door een gebrek aan toekomstperspectief.”

De stap van het behandelen van tbs’ers, naar het behandelen van niet-westerse patiënten met complexe psychiatrische problemen was een behoorlijke omslag voor alle medewerkers van Veldzicht. “Er zijn weliswaar richtlijnen voor de diverse behandelingen, maar die zijn ontwikkeld en onderzocht in westerse landen. Daarin speelt taal een belangrijke rol. Je legt zaken uit, laat patiënten dingen vertellen en opschrijven. Het was daarom een flinke uitdaging om met onze nieuwe doelgroep aan de slag te gaan, die niet onze taal spreekt en door hun culturele achtergrond hele andere gewoonten en gebruiken heeft. Toch zijn we daar inmiddels heel goed in geslaagd en mogen we ons inmiddels met recht een specialist noemen op het gebied van transculturele behandeling.”

Wat ongewijzigd is gebleven is dat een nieuw binnengekomen patiënt al op dag één in gesprek gaat met de psychiater. Maaike Philippi legt uit: “Gekeken wordt dan wat de toestand van hem of haar is. Is die persoon wellicht suïcidaal? Heeft hij medicatie nodig?  Vaak is er ook al de nodige informatie beschikbaar over een patiënt, overgedragen vanuit bijvoorbeeld het asielzoekerscentrum of de justitiële inrichting waar betrokkene eerder zat.”

Voor elke patiënt wordt direct een signaleringsplan opgesteld. Hierin staat wat vroege signalen van een eventuele ontregeling zijn, hoe dit door een patiënt zelf of mensen om hem heen herkend kan worden en wat er gedaan kan worden.

Groepstherapie

Het arsenaal aan behandelmethoden binnen Veldzicht is divers: sociotherapie, psychotherapie, arbeidstherapie, cognitieve trainingen, beeldende therapie, muziektherapie, psychomotore therapie, vaardigheidstrainingen, agressiehantering en EMDR. Het is slechts een greep uit het beschikbare aanbod. “We werken tegenwoordig meer met groepstherapieën, dat sluit aan bij de niet-westerse cultuur die veel minder individualistisch is. De niet-westerse patiënt verwacht vaak dat hij medicatie krijgt om hem beter te maken, maar zo eenvoudig ligt dat niet”, legt Maaike Philippi uit.

Daar komt dan nog als complicerende factor bij dat veel patiënten via bijvoorbeeld een zorgmachtiging van de rechter of op last van een burgemeester geplaatst zijn binnen Veldzicht. “Veel patiënten zijn hier dus niet vrijwillig en zijn dan ook niet meteen bereid om mee te werken aan een behandeling.”

Toch lukt het vrijwel altijd om de patiënten zelf in beweging te krijgen. Maaike Philippi: “We hebben natuurlijk onze motiverende gesprekstechnieken. We proberen mensen aan het twijfelen te brengen, zodat ze niet langer in de weerstand zitten. Wanneer iemand gaat nadenken over hoe hij standaard met situaties omgaat, dat zijn manier van handelen niet handig is of nadelen heeft, kunnen we dat  gebruiken als ingang voor zijn behandeling. Gelukkig lukt dat bij vrijwel iedereen in meer of mindere mate. Ze hebben vaak het idee dat ze in een gevangenis zitten – wat niet zo is – en wanneer ze dan ervaren dat wij er juist zijn om hen te helpen, komen ze wel los.”

Ambulante hulp

“Wanneer de behandeling succesvol is verlopen, komt er een moment dat die persoon Veldzicht weer mag verlaten. Iedereen verblijft hier immers tijdelijk. We kijken dan hoe zo iemand vaardig en veilig verder kan buiten Veldzicht. Dat kan betekenen dat hij wordt teruggeplaatst naar het asielzoekerscentrum in bijvoorbeeld Hardenberg, ergens begeleid gaat wonen of naar een andere zorginstelling gaat. Zo nodig kan er dan door ons nog ambulante hulp verleend worden. Wij repatriëren ook patiënten. In hun thuisland worden ze dan opgevangen door een psychiater of zorginstelling.”

Dat er gedurende het verblijf in Veldzicht een onderlinge band wordt opgebouwd, blijkt wel uit het feit dat ex-patiënten regelmatig nog even van zich laten horen. Via een kaartje, telefoontje of berichtje. “Dan vertellen ze dat het weer goed met ze gaat. Dat is natuurlijk mooi om te horen en onderstreept dat wij ons werk goed hebben gedaan”, constateert Maaike Philippi.

Verschillende doelgroepen

Centrum voor Transculturele Psychiatrie Veldzicht helpt patiënten met complexe psychiatrische problemen. Veel patiënten in Veldzicht hebben een andere culturele achtergrond. Sommigen pleegden door hun psychische stoornis misdaden. In Veldzicht krijgen ze intensieve zorg in een beschermde omgeving.

Verspreid over verschillende afdelingen en onderverdeeld in twee beveiligingsniveaus huisvest Veldzicht de volgende doelgroepen:

• Asielzoekers
• Bestuursrechtelijke vreemdelingen
• GGZ Intensieve Zorg patiënten
• Ongedocumenteerden
• Vreemdelingen met tbs
• Vreemdelingen in strafrecht
• Tbs intensive care patiënten
• Overige forensische zorg patiënten

Dit artikel verscheen ook in het Ommen Hardenberg Magazine dat via enkele verhalen een inkijkje geeft in het reilen en zeilen binnen en buiten de hekken van Veldzicht.