‘Ik wil de patiënten in Veldzicht perspectief bieden’

Weblogbericht | 24-12-2024 | CTP Veldzicht

Hanneke Koenjer werkt sinds 2017 in Veldzicht. Eerder vervulde ze beleidsfuncties bij onder ander het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP) en de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V). “Ik wilde meer contacten met de werkvloer. In plaats van beleid maken, wilde ik werken met mensen. Ik heb heel veel affiniteit met andere culturen. Hoe dat komt? Het heeft er zeker mee te maken dat in mijn jeugd een asielzoekersgezin uit Somalië bij ons in de straat kwam wonen. Dat vond ik zo interessant. Andere cultuur, andere kijk op het leven, andere muziek. De interesse voor andere culturen is daarna alleen maar gegroeid, ik mag ook heel graag naar andere landen reizen.”

Religie en spiritualiteit

Als senior medewerker transcultureel werken is Hanneke Koenjer nauw betrokken bij allerlei projecten binnen Veldzicht, zorgt ze voor de implementatie van nieuwe behandeltechnieken en is ze betrokken bij uiteenlopende wetenschappelijke onderzoeken om de kennis over het transcultureel werken te vergroten. “Zelf doe ik bijvoorbeeld onderzoek naar de rol van religie en spiritualiteit onder onze patiënten. Hierover hoop ik binnenkort een artikel te publiceren in een wetenschappelijk tijdschrift. Het is belangrijk om de kennis die je hebt opgedaan ook te delen met vakgenoten.” Geloof, onafhankelijk welke religie het betreft, speelt een belangrijk rol bij veel patiënten in Veldzicht, zo weet Koenjer. “Dat kan zijn in positieve zin omdat het zorgt voor hoop en verbondenheid. Maar er zijn ook genoeg patiënten die er juist mee worstelen. Bij hen zorgt het voor wanhoop en schuldgevoelens. Het is dus van belang om hier in de behandeling van een patiënt aandacht voor te hebben en dit niet alleen op het bordje van de geestelijk verzorgers te leggen.”

Thuis in Veldzicht

Eén van de geestelijk verzorgers in Veldzicht is Reniér Smeets. Als pastor vertegenwoordigt hij de roomskatholieke kerk, maar ook andere (niet-)gelovige patiënten kunnen een beroepop hem doen. Naast Smeets is er in Veldzicht ook een dominee, imam en orthodox pastores werkzaam. Geestelijk verzorgers van andere geloofs- of levensovertuigingen zijn op afroep beschikbaar. Elke patiënt heeft het recht om tijdens zijn al dan niet gedwongen verblijf in de kliniek zijn of haar geloof te belijden.

Reniér Smeets werkt inmiddels 2,5 jaar in Veldzicht. Hij voelt zich meer dan thuis binnen de kliniek, al had hij nooit verwacht op een dergelijke plek werkzaam te zijn. “Net als mijn vader ben ik een multipotentialist. Ik heb van alles gedaan en vind heel veel dingen interessant. Zo heb ik voor een importeur van keukens gewerkt, was touringcarchauffeur, automonteur en ben ik leekvoorganger binnen eigen parochie. Voor het eerst in mijn leven heb ik nu een baan waarvan ik zeg: Hier ben ik echt goed in! Dat krijg ik ook te horen in mijn contacten met patiënten, collega’s en mijn omgeving. 

Gerucht van God

Tijdens een bezoek aan een kerk in België werd Smeets geraakt en geïnspireerd om Gods woord uit te dragen, met name op plaatsen waar je het niet verwacht. “Daar was een kerk met plek voor zo’n driehonderd mensen. Bij de viering die ik bijwoonde, zaten er maar vijftien mensen. Na afloop vroeg ik aan de pastoor: Waarom doet u dit nog voor zo’n klein clubje mensen? Om het gerucht van God te verspreiden, vertelde hij. Dat vond ik zo mooi, dat ik dat zelf ook wilde doen. Juist op een plek als Veldzicht waar patiënten verblijven die te maken hebben met hopeloosheid, uitzichtloosheid en spanningen wil ik graag het gerucht van God verspreiden.” Dat er onder de patiënten ook de nodige personen zijn die soms ernstige delicten op hun geweten hebben, is voor de pastor geen obstakel. Integendeel. “Mensen die hier problemen mee hebben, adviseer ik om eens aandachtig de evangeliën in de bijbel te lezen. Zocht Jezus ook niet juist de randen van de samenleving op?”

Reparatie van mensen

Smeets voert individuele gesprekken met patiënten, groepsgesprekken en gaat voor in de rooms-katholieke viering die om de week op zaterdag wordt gehouden. “Ik wil de patiënten hoop en perspectief bieden. Sommigen hebben een heel laag zelfbeeld, met hen ga ik graag in gesprek. Om ze te helpen. Als automonteur repareerde ik eerder auto’s. Nu help ik mee aan de reparatie van mensen. Het repareren van auto’s is vaak eenvoudiger, maar de hulp aan mensen geeft me veel meer voldoening. Ieder mens is interessant. Ieder mens is een nieuwe ontmoeting. En elke ontmoeting vormt mij ook als persoon.”

Zingeving is voor Hanneke Koenjer en Reniér Smeets een belangrijke drijfveer in hun werk. Een spreekwoordelijk medicijn dat ingezet kan worden in de behandeling van patiënten. Samen met nog enkele collega’s hebben ze de maandelijkse activiteit Zin op Woensdag opgezet. “Via laagdrempelige activiteiten op het gebied van bijvoorbeeld muziek, dans of dieren willen we een bijdrage leveren aan het herstel van de patiënt. Zo’n activiteit helpt om in contact te komen met elkaar, maar vooral ook met jezelf. Veel behandeling is verplicht en gericht op problemen oplossen. Met Zin op Woensdag hopen we de innerlijke drijfveer van de patiënt zelf te raken en hem of haar een succeservaring te geven.”

Mindfulness

Als gediplomeerd trainer geeft Hanneke Koenjer ook mindfulnesstrainingen. Aan patiënten en collega’s. “Onze patiënten hebben de nodige problemen, het is niet voor niets dat ze in Veldzicht behandeld worden. Naast therapieën en medicatie kan ook mindfulness ze helpen. Door oefeningen te doen via meditatie of yoga kan iemand minder pijn, stress of spanning ervaren. Het mooie hiervan vind ik dat het toont dat we allemaal mensen zijn en dat we vaak vechten of vluchten van dingen die we anders willen. We willen vasthouden wat fijn is en wegdrukken wat vervelend is. Maar zo werkt het leven niet. Mindfulness kan ons hierin inzicht en vaardigheden geven. Of je als patiënt nou stress hebt vanwege je verleden of als collega door een verstoorde werk-privé balans.”

Ook in Veldzicht wordt kerst gevierd

Ook in het multicultureel georiënteerde Veldzicht gaat Kerstmis niet ongemerkt voorbij. “Zeker voor de rooms-katholieke en protestantse patiënten is dit natuurlijk iets om bij stil te staan. Maar ik merk ook dat niet-gelovigen of andersgelovigen gevoelig zijn voor bepaalde aspecten van Kerstmis. Denk alleen al aan de sfeer die er in deze periode is. Dat is binnen de muren van een kliniek ook voelbaar en zichtbaar”, vertelt pastor Reniér Smeets.

Uiteraard heeft de pastor in zijn vieringen de nodige aandacht voor het kerstverhaal. “Kerst is het feest van hoop, het staat voor een nieuw begin. Voor anderen staat het juist voor uitzichtloosheid. Dat zijn zaken die ik zeker bespreek tijdens de vieringen.”

De kerststal die jaren geleden is gemaakt door patiënten, krijgt opnieuw een plekje in het stiltecentrum van Veldzicht. “De kerststal spreekt erg tot de verbeelding”, weet Smeets. “Ook bij patiënten die weinig of niets met het kerstverhaal hebben.” Tijdens de kerstviering zal Smeets, zoals hij vaker doet, gebruik maken van een dier dat meestal negatieve associaties oproept: een zwart schaap. “Maar”, legt de pastor uit, “Jezus belooft ons dat hij de 99 schapen die de weg weten zal achterlaten om het ene verloren schaap op te zoeken.”

De viering voor patiënten is op kerstavond, 24 december. Smeets: “Er zijn dan zo’n twaalf kerkvrijwilligers aanwezig, mensen die in de regio woonachtig zijn. Er is een pianist, een aantal vrijwilligers vormt een koortje. Maar hun belangrijkste rol is die van ontmoeting met de patiënten, na afloop van de viering.”